Tết mừng lúa mới của người M'Nông

Người M'Nông ở Bình Phước không ăn tết cổ truyền như người Việt (Kinh) mà tổ chức lễ lớn “Tết mừng lúa mới” vào đầu vụ thu hoạch. Thông thường người M'Nông chuẩn bị cho tết ngay từ ngày bắt đầu tra hạt. Các gia đình chuẩn bị từ 2 đến 7 ché rượu cần (tuỳ theo điều kiện kinh tế) và nuôi gà, vịt hoặc heo (lợn) chờ lúa chín.

Tết thường được tổ chức vào cuối tháng 7 hay đầu tháng 8, sớm hoặc muộn hơn tuỳ thuộc vào lúa chín. Có buôn ăn tết kéo dài cả nửa tháng, lần lượt từ nhà nọ đến nhà kia.

Tết tổ chức ngay tại rẫy, thịt, rượu, cơm được bày ra để cúng Giàng, rồi mỗi người ra nương tuốt về một nắm lúa bỏ vào trong bồ gọi là “rước lúa về nhà”. Sau đó họ quay ra chúc chủ nhà những câu tốt lành (như lời chúc tết của người Việt). Chủ nhà rót rượu để mời, cảm ơn từng người, rồi tất cả quây quần quanh đống lửa giữa sân uống rượu cần và ăn thịt nướng. Khi đã no say, chiêng cồng nổi lên, cả tập thể nhảy, múa hát... cho tới khuya, có khi tới sáng mới nghỉ. Nếu lúa của chủ nhà có chín quá thì họ tổ chức đi tuốt hộ. Xong vụ thu hoạch, mỗi nhà đều tổ chức thêm bữa ăn nữa, còn lại thóc được chia làm ba, một phần để ăn, một phần để sắm đồ đạc, một phần dành cho trâu bò cùng những con vật đã có công với người làm ra hạt lúa. Cho đến bây giờ nhiều nơi người M'Nông đã gieo trồng hai vụ mỗi năm, song tục ăn “tết mừng lúa mới” vẫn được tổ chức ở mỗi mùa thu hoạch.